Graniczący z województwem małopolskim Spiš Północny uznawany jest za jeden z najatrakcyjniejszych regionów turystycznych Słowacji. Miłośnicy wędrówek znajdą tutaj wiele miejsc do obywania turystyki górskiej – Tatry, Spišská Magura, Pieniny. Natomiast bogatą ofertę zabytków pochodzących z różnych okresów historycznych (pałace, zamki, klasztory oraz rezerwaty miejskie) doceni niejeden miłośnik historii i sztuki.
Hrad Stará Ľubovňa i Múzeum ľudovej architektury – pod panowaniem Polskich królów
W północno-wschodniej części regionu Spiš, na wapiennej skale wznosi się Hrad Ľubovňa. Na mocy umowy zawartej umowy między Zygmuntem Luksemburskim (Król Węgier) i Władysławem Jagiełłą miasto Stará Ľubovňa oraz 12 miast i wsi spiskich weszło w skład tzw. Zastawu Spiskiego. Natomiast zamek w 1412 roku stał się siedzibą polskiego starosty spiskiego i aż do 1769 roku pozostawał pod panowaniem polskim.
Podczas Potopu Szwedzkiego, w latach 1655-1661 na zamku ukrywano polskie insygnia koronacyjne – Corona privilegiata (zwana również Koroną Chrobrego) oraz berła i jabłka królewskie. Na kartach historii zamku zapisał się też podróżnik i król Madagaskaru – Maurycy Beniowski, który był więziony w jego murach. Zamek można zwiedzać od kwietnia do października w towarzystwie przewodnika lub samodzielnie – korzystając z materiałów dostępnych w 9 wersjach językowych. Istnieje możliwość zakupu biletu łączonego, umożliwiającego wejście zarówno do zamku, jak i pobliskiego skansenu.
Na podzamczu znajduje się Múzeum ľudovej architektury (Muzeum Architektury Ludowej). Dla zwiedzających udostępniono 25 drewnianych obiektów zrębowych, pochodzących z przełomu XIX i XX wieku. We wnętrzach tradycyjnych domostw przedstawiono kulturę mieszkalną mieszkańców okolicznych wiosek. Najcenniejszym obiektem w skansenie jest greckokatolicki kościółek z Matysovej, pochodzący z 1833 roku. Podobnie jak zamek, skansen można zwiedzać z przewodnikiem lub samodzielnie, korzystając z drukowanych materiałów dostępnych w 7 wersjach językowych.
Kežmarok – Drevený artikulárny kostol Najsvätejšej Trojice (Artykularny kościół św. Trójcy) – prowizoryczna świątynia zbudowana bez użycia gwoździ
Jednym z najważniejszych zabytków miasta Kežmarok jest ewangelicki Kościół Artykularny, który jest jednym z 5 zachowanych tego typu kościołów na terenie Słowacji. Kościół został zbudowany w 1717 roku, na miejscu dawnej prowizorycznej świątyni.
Kościół postawiono zaledwie w trzy miesiące, a przy jego budowie pracowali szwedzcy marynarze oraz rzemieślnicy ze Spišu. Budowla powstała z drewna cisowego oraz świerkowego, bez użycia metalowych części. Barokowe, drewniane wnętrze ozdobiono freskami, które przedstawiają m.in. wizerunki 12 apostołów, 4 ewangelistów oraz Świętą Trójcę. Jedyną kamienną częścią są dawne pomieszczenia szkolne, pełniące obecnie funkcje zakrystii. W 2008 Kościół został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kościół jest udostępniony dla zwiedzających od poniedziałku do soboty, w godzinach od 9:00–13:00 i 14:00–17:00. W obiekcie obowiązuje całkowity zakaz fotografowania i kamerowania.
Spišská Sobota (Spiska Sobota) – średniowieczne miasteczko, w którym zatrzymał się czas
W pobliżu kompleksu basenów termalnych AquaCity w Popradzie znajduje się Spišská Sobota, która w przeszłości była samodzielnym miastem, dziś jest jedną z dzielnic miasta Poprad. Spišská Sobota jest uznawana jest za jeden z najlepiej zachowanych średniowiecznych układów urbanistycznych na Słowacji.
Centralną częścią miejscowości jest trójkątny rynek otoczony renesansową zabudową domów mieszczańskich. Dominantą rynku jest przebudowany w 1464 roku w stylu gotyckim kościół świętego Juraja. W jego wnętrzu znajduje się pięć późnogotyckich ołtarzy skrzydłowych, które powstały w warsztacie Mistrza Pawła z Lewoczy. Tuż obok kościoła znajduje się zwieńczona attyką renesansowa dzwonnica. Obecnie w kilku dawnych domach mieszczańskich można znaleźć restauracje, kawiarnie oraz małe hotele butikowe.
Gánovce – z wizytą u człowieka pierwotnego
Kilka kilometrów za miastem Poprad znajduje się wieś Gánovce. W 1926 roku w leżącej pośrodku wsi skale trawertynowej dokonano niezwykłego odkrycia – znaleziony owalny kamień, po szczegółowych badaniach, okazał się odlewem komory mózgowej neandertalczyka. To nietypowe znalezisko potwierdziło, że osadnictwo pod Tatrami rozwijało się już ponad 100 000 lat temu!
Obecnie na terenie wokół skały trawertynowej utworzono niewielki park archeologiczny. Z tablic informacyjnych oraz rekonstrukcji osady neandertalskiej dowiemy się kilku ciekawostek dotyczących życia prehistorycznych mieszkańców tego obszaru. Jeśli to nie zaspokoi waszej ciekawości, to warto udać się do pobliskiego Popradu, do Podtatranského múzeum, gdzie znajduje się kolejna ekspozycja poświęcona Homo neanderthalensis, czyli neandertalczykom.
Przy okazji wizyty we wsi warto zobaczyć Gánovské Slaniská. Podczas spaceru wśród łąk można natknąć się na ukryte wśród roślinności małe, ale silnie zmineralizowane źródełka (np. Gejzír Hozelec). Udając się na wschód od wsi natrafimy na kolejną trawertynową skałę – Biely Kameň. U jej podnóża znajduje się wciąż bijące źródełko.
Spišský Štvrtok (Spiski Czwartek) – słowacka Sainte Chapelle
Między miastami Poprad i Levoča, tuż przy autostradzie D1 znajduje się kostol sv. Ladislava (kościół św. Władysława). Ten pochodzący z XIII wieku obiekt sakralny kilkukrotnie był przebudowywany. Najpierw w stylu barokowym, a pod koniec XIX wieku poddano go renowacji w stylu neogotyckim. Z tego okresu pochodzi też zakończenie wieży, które jest charakterystyczne dla Spišu.
Do surowej romańsko-gotyckiej bryły kościoła w 1473 roku dobudowano kaplicę rodu Zápolya. Uznawana za arcydzieło sztuki gotyckiej kaplica została zaprojektowana przez budowniczego katedry św. Szczepana w Wiedniu – Mistrza Puchspauma. Kaplica posiada dwie kondygnacje.
W górnej kaplicy znajduje się neogotycki ołtarz zawierający malowany na drewnie gotycki obraz Zaśnięcia Maryi Panny. Okna górnej kaplicy wypełniają witraże, a ścinany ozdobione są licznymi malowidłami. Z kolei wystrój dolnej kaplicy jest bardziej surowy i pozbawiony elementów dekoracyjnych. Do kaplicy prowadzą drewniane drzwi, znajdujące się po prawej stronie nawy głównej.
Bibliografia
- Kucharík J., Spiš – turistický sprievodca, wyd. 1, Bratislava, Dajama, 2018
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.