Štrbské Pleso (Szczyrbskie Jezioro)

Położenie

Štrbské Pleso (Szczyrbskie Jezioro) położone jest u ujścia Mylnickej i Furkotskej doliny, u podnóża południowych stoków Tatr Wysokich (Predné Solisko, Patria), na wysokości 1315–1385 m n.p.m., na południowym brzegu jeziora o tej samej nazwie.

Ciekawostka

Około 4 km na południe od Štrbského Plesa wybudowano osadę Tatranská Štrba, która położona jest na Štrbským rozvodie (Szczyrbski Dziale), czyli szerokim, spłaszczonym wale rozdzielającym Liptovską i Popradską kotlinę. Przez grzbiet przebiega Wielki Europejski Dział Wodny oddzielający zlewiska Morza Czarnego (Biely Váh, Orava, Váh, Hornád, Hron, Dunaj) oraz Bałtyku (Poprad).

Dojazd i parkowanie

Dojazd

Najwyżej położona tatrzańska osada oddalona jest około 10 km od Važca i jaskini Važeckej, 6 km od stanowiska archeologicznego Šoldov, 4 km od Popradského plesa, 19 km od Popradu oraz 12 km od Starého Smokovca.

Około 7 km na południe od osady przebiega autostrada D1 (zjazdy Važec, Štrba, Mengusovce) oraz droga krajowa nr 18 (Žilina – Poprad –Michalovce). Ponadto, w pobliżu Štrbského Plesa przebiegają drogi wojewódzkie: 537 (tzw. cesta Slobody), 538 (Štrbské Pleso –Tatranská Štrba) i 539 (Vyšné Hágy – zjazd Mengusovce).

Nad Štrbské Pleso można dotrzeć również Tatrzańską Koleją Elektryczną (Tatranské elektrické železnice /TEŽ), kursującą z Starého Smokovca i Popradu (Poprad – Tatry) oraz koleją zębatą (Ozubnicová železnica) ze Štrby.

Parkowanie

Pierwszy z ogólnodostępnych i płatnych parkingów Štrbské Pleso I znajduje się bezpośrednio przy Novým Štrbským plese, przy ulicy Szentiványho 17. Drugi z nich mieści się tuż przy stacji Tatrzańskiej Kolei Elektrycznej, trzeci zaś przy ul. K Vodopádom, naprzeciw Turistickej ubytovňy SHB Štrbské Pleso. Czwartym miejscem, gdzie można zaparkować jest Areál snov – parkingi położone są wokół Hotelu FIS (ul. K Vodopádom 4028/26). Około kilometra od stacji kolejowej, tuż przy drodze 537 znajduje się parking Pod Novým Štrbským Plesom.

Historia

W połowie XIII wieku czeski komes imieniem Bohumír otrzymał od króla Béli IV zachodnią część Tatr Wysokich – głównie tereny dolin Važeckej, Furkotskej i Mlynickej. W okresie średniowiecza tereny te były eksplorowane przez kłusowników polujących na kozice i świstaki, poszukiwaczy skarbów oraz drwali. Na stokach Pátrii (2203 m n.p.m.) znaleziono pozostałości kopalni rud miedzi, które działały prawdopodobnie jeszcze w XVI wieku. Założycielem osady był Jozef Sentiváni z Liptovského Jána.

Rozwój osady nastąpił w latach 70. XIX wieku, wkrótce po otwarciu kolei Koszycko-Bogumińskiej na odcinku Žilina – Poprad. Pierwszym (1872 r.) budynkiem wzniesionym nad południowymi brzegami jeziora była myśliwska chatka. W 1876 roku wytyczono drogę między Štrbskym Plesem i Tatranską Štrbą, którą 45 lat później dostosowano do ruchu samochodowego. Pod koniec XIX wieku przyznano osadzie status uzdrowiska, uruchomiono linię kolei zębatej (ozubnicová železnica / zubačka), a także kolejne połączenie drogowe, tym razem ze Starým Smokovcem.

Zubačka kursowała do połowy września 1932 roku. Połączenie reaktywowano w 1970 roku w związku ze zbliżającymi się Mistrzostwami Świata. Na początku XX wieku Sentiváni sprzedał osadę państwu węgierskiemu. W sierpniu 1912 roku na stację w Štrbskym Plese wjechał pierwszy pociąg Tatrzańskiej Kolei Elektrycznej – Tátrai Villamos HÉV (obecne Tatranské Elektrické Železnice).

W mieście dwukrotnie zorganizowano Mistrzostwa Świata w narciarstwie klasycznym – w 1935 i 1970 roku. Z okazji mistrzostw w 1970 roku u wylotu doliny Mylnickej wybudowano nowy areał sportów zimowych, m.in. kompleks hoteli oraz skoczni narciarskich MS 1970, a także zmodernizowano trasy biegowe.

Areál snov – centrum sportów zimowych

W 1970 roku (14 – 22 luty) Štrbské Pleso było gospodarzem Majstrovstvá sveta v severskom lyžovaní (Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym). Podczas XVIII edycji przeprowadzono zawody w biegach narciarskich, kombinacji norweskiej oraz skokach narciarskich na normalnej (K-70) i dużej skoczni(K-90). Warto wspomnieć, że zdobywcą brązowego medalu na dużej skoczni był Polak – Stanisław Gąsienica-Daniel (92 m i 100,5 m).

Na skoczniach narciarskich rozegrano również kilka zawodów Pucharu Świata w skokach narciarskich (1980, 1982, 1985, 1987 i 1991 roku) oraz Pucharu Świata w Kombinacji Norweskiej. Duża skocznia (K-120), ze względu na zły stan techniczny jest wyłączona z użytkowania i obecnie służy jako wieża do skoków bungee.

W centrum znajduje się również Areál bežeckého lyžovania SNOW (centrum narciarstwa biegowego), w jego skład wchodzi 7 narciarskich tras biegowych o różnym stopniu trudności oraz wypożyczalnia sprzętu. W kwietniu 2021 roku otwarto koljeną atrakcję Veža snov. Na szczycie mierzącej ponad 50 metrów wysokości wieży mieści się taras widokowy z którego roztacza się widok na Wysokie Tatry.

Przy dolnej stacji kolejki Solisko Express znjdziemy również niewielkie, drewniane stoiska z przekąskami, m.in. węgierskie langoše i kürtőskalácse (sł. trdelník, pol. kurtoszkołacze) oraz napojami. Na niektórych stoiska można spróbować Tatranského čaju (obecnie sprzedawany pod nazwą Tatratea), czyli ziołowo-owocowych likierów.

Jezioro

Štrbské pleso jest drugim co do wielkości (19,76 ha) jeziorem położonym po słowackiej stronie Tatr. Pleso położone na jest na wysokości 1346 m n.p.m., na tzw. Štrbským Tarase. Jest to rodzaj jeziora wytopiskowego (polodowcowego), czyli powstałego w zagłębieniu utworzonym po wytopieniu się brył martwego lodu, klinów lodowych lub soczewek lodu gruntowego. Tego typu jeziora charakteryzują się nieregularnymi kształtami i łagodnymi brzegami. Występują najczęściej na obszarach młodoglacjalnych. Wśród przykładów można wymienić jeziora Śniardwy, Nidzkie czy Kotlinowy Stawek.

Prawdopodobnie jeszcze jakieś 300 – 400 lat temu istniały trzy mniejsze zbiorniki wodne – Veľké, Južné i Východné jazero, które połączyły się w wyniku nagłego podniesienia się poziomu wody, spowodowanego trzęsieniem ziemi. Zdarzenie z połowy XVIII wieku udokumentował kronikarz z Levočy – Gašpar Hain. Pierwotnie jeziorka porastała gęsta roślinność torfowiskowa. Na początku XX wieku pomiary jeziora przeprowadził polski geograf i nauczyciel akademicki Ludomir Sawicki.

Co ciekawe, jezioro nie posiada żadnych rzek zasilających oraz odprowadzających wodę, a jej ilość zmienia się na skutek opadów atmosferycznych, procesu parowania lub przesiąkania wody w głąb gruntu.

W latach 80. XIX staw sztucznie zarybiono pstrągiem potokowym, pstrągiem tęczowy i lipieniem. 50 lat później do jeziora wpuszczono kolejne gatunki: okonia, szczupaka, słonecznice i jazia. Obecnie obowiązuje zakaz łowienia ryb oraz kąpieli w jeziorze.

Brzegi jeziora otoczone są lasem iglastym (modrzewie, świerki), a miejscami występuje kosodrzewina oraz roślinność torfowiskowa. Ponadto wokół jeziora zlokalizowanych jest kilka obiektów hotelowych (Grand Hotel Kempinski, Hotel Solisko, Wellness Hotel Patria) i gastronomicznych (Koliba Patria).

Wokół jeziora biegnie długi na 2,25 km chodnik spacerowy oraz Náučný chodník Štrbské Pleso (ścieżka edukacyjna). Na całej jego długości można znaleźć drewniane ławki, tablice informacyjne oraz plenerowe sprzęty do ćwiczeń. Jest to popularne miejsce na spacer czy nordic walking.

W 2008 roku nad południową zatoką otwarto przystań łódek. Do dyspozycji gości oddano 18 drewnianych łódek oraz 1 łódkę sportową. W okresie letnim organizowana jest Benátska noc (Noc Wenecka), podczas której odbywa się pływanie łódką podczas zachodu słońca przy akompaniamencie muzyki.

Szczyty

Z punktu widokowego, mieszczącego się przy hotelach Kempinski oraz Solisko, patrząc od lewej roztacza się panoramiczny widok na szczyty Wysokich Tatr – Kriváň (2495 m n.p.m.), Ostrá (2351 m n.p.m.), Soliskový hrebeň – Predné Solisko (2117 m n.p.m.), Štrbský štít (2382 m n.p.m.), hrebeň Bášt i jego najwyższy szczyt – Satan (2422 m n.p.m.), Patria (2202 m n.p.m.), Kôpky (2354 m n.p.m.), Ťažký štít (2520 m n.p.m.), Vysoka (2547 m n.p.m.), Dračí štít (2523 m n.p.m.), Ostrva (1984 m n.p.m.), Tupá (2284 m n.p.m.), Končistá (2537 m n.p.m.) oraz doliny: Važecká, Furkotská, Mlynická, Mengusovská i Zlomisková.

Chata pod Soliskom (1840 m n.p.m.)

Schronisko położone jest na południowych zboczach Predného Soliska, na wysokości 1840 m n.p.m. Pierwotna, drewniana chata powstała pod koniec II Wojny Światowej – w 1944 roku i służyła głównie narciarzom. Ponad 60 lat później zastąpiono ją nowym schroniskiem, które dysponuje 9 miejscami noclegowymi (wspólny pokój) oraz luksusowym dwuosobowym pokojem. W schronisku znajduje się bufet serwujący potrawy kuchni słowackiej oraz międzynarodowej, desery oraz napoje. Co ciekawe, w menu nie znajdziemy potraw smażonych. Ponadto, w schronisku można zorganizować różnego rodzaju imprezy i spotkania firmowe, urodziny, wesela itp.

Do schroniska dostaniemy się wyciągiem krzesełkowym Solisko Express (ok. 10 minut) lub niebieskim szlakiem (ok. 2 godzin marszu). Nad Štrbské Pleso możemy wrócić wyciągiem krzesełkowym, zejść niebieskim szlakiem (1 godz. 40 min.) lub zrobić sobie krótką wyprawę doliną Furkotską oraz Tatranską magistrálą (1 godz. 45 min.).

Dokąd dalej?

Znad Štrbského plesa możemy udać się:

• Żółty szlakiem nad Vodospád Skok (1781 m n.p.m.), skąd możemy wyruszyć dalej w głąb doliny Mylnickej i przejść przez Bystrą lávkę (2300 m n.p.m.) do Furkotskej doliny.
• Niebieskim szlakiem do wspomnianej wcześniej Chaty pod Soliskom, a następnie czerwonym szlakiem na jedyny udostępniony turystycznie szczyt grani Soliska, czyli Predné Solisko (2117 m n.p.m.). Alternatywą jest wjazd kolejką linową Solisko Express.
• Czerwonym szlakiem (Tatranská magistrála) nad Popradské pleso lud do osady Podbanské.

Ciekawostka

Czy wiedzieliście, że w Štrbským Plese oraz Areálu snov nakręcono jeden z teledysków Cleo – Zabiorę Nas (Basto remix)?

Nasza opinia

Dzięki swojemu położeniu Štrbské Pleso jest bardzo dobrym puntem wypadowym dla wielu wycieczek wysokogórskich, np. dnem doliny Mylnickej i Furkotskej, nad Popradské pleso, Rysy czy Kriváň. W okresie zimowym, w Areálu snov można skorzystać z centrum narciarstwa biegowego, kilku wyciągów narciarskich oraz innych atrakcji organizowanych przez Fun Park Štrbské Pleso (m.in. snowtubing, snowrafting czy snowball).

Z kolei, w sezonie letnim warto wybrać się na krótki nordic walking lub spacer ścieżką edukacyjną wokół brzegów jeziora, a także wypożyczyć łódkę i z jej pokładu podziwiać szczyty Tatr.

Większość lokali gastronomicznych (restauracje, bary, kawiarnie) znajduje się przy głównej stacji kolejki elektrycznej Štrbské Pleso. Natomiast na terenie Areálu snov funkcjonują niewielkie stanowiska z jedzeniem i napojami (głównie przekąski kuchni słowackiej i węgierskiej oraz fast foody).

Bibliografia

• Lacika J., Tatry – przewodnik turystyczny, wyd. 1, Bratysława, Dajama, 1999
• Lacika J., Vysoké Tatry, wyd.3, Bratysława, Dajama, 2020
• Kucharík J., Tatry – turistický sprievodca, Dajama, 2019
• Jędrzejewski D., Słowacja. Góry dla niecierpliwych, Warszawa, National Geographic Society, 2015, ISBN: 9788375964981
• www.vt.sk
• www.chatasolisko.sk
• www.abl.sk